Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego

1. Podstawa prawna

1. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2018 r., poz. 996)
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. 2018 poz. 1675)
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. 2017 poz. 703)
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017 poz. 1591 z późn. zm.)

2. Założenia

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w szkole obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru dalszej drogi kształcenia i wyboru zawodu. WSDZ zakłada, że:

• wybór zawodu jest procesem rozwojowym i stanowiącym sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia;
• na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza na temat zawodów, ścieżek edukacyjnych i rynku pracy;
• na wybór zawodu wpływają głównie cechy osobowościowe jednostki (temperament, charakter, poziom inteligencji, zainteresowania, zdolności), umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości i normy, czynniki emocjonalne, zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ rodziny, aktywność własna jednostki;
• preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się w toku życia człowieka;
• działania w ramach WSDZ muszą być systematyczne, zaplanowane i realizowane wg harmonogramu pracy szkoły;
• WSDZ obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i nauczycielami (Radą Pedagogiczną);
• WSDZ ma charakter planowych działań ogółu nauczycieli, dzięki czemu wszelkie działania szkoły mają spójny charakter.

3. Cele ogólne

Celem działań podejmowanych przez szkołę w ramach doradztwa zawodowego jest wspieranie uczniów w procesie podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych.

Celem działań podejmowanych w oddziałach przedszkolnych w szkole, w ramach preorientacji zawodowej, jest wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami oraz pobudzanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień.

Celem działań podejmowanych w klasach I-VI, w ramach orientacji zawodowej, jest zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami, kształtowanie pozytywnych postaw wobec pracy i edukacji oraz pobudzanie, rozpoznawanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień.

Celem działań w zakresie doradztwa zawodowego w klasach VII i VIII jest wspieranie uczniów w procesie przygotowania ich do świadomego i samodzielnego wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu, z uwzględnieniem ich zainteresowań, uzdolnień i predyspozycji zawodowych oraz informacji na temat systemu edukacji i rynku pracy.

4. Cele szczegółowe

Uczniowie	Nauczyciele	Rodzice
potrafią określić swój potencjał (predyspozycje, mocne strony i ograniczenia, zainteresowania, uzdolnienia), wiedzą jak rozwijać swoje zainteresowania, pasje i talenty, posiadają informacje o zawodach, ofercie edukacyjnej i rynku pracy, znają przeciwwskazania zdrowotne do wyboru szkoły, rozwijają umiejętność podejmowania decyzji w oparciu o wiedzę o swoich zasobach, znają czynniki trafnego wyboru szkoły i zawodu, rozwijają umiejętności pracy zespołowej oraz kształtowania właściwych relacji społecznych, prezentują postawę szacunku do pracy, mają motywację do działań na rzecz środowiska szkolnego i lokalnego.	potrafią diagnozować potrzeby i zasoby uczniów, umożliwiają rozwój talentów, zainteresowań, zdolności i predyspozycji uczniów, wykorzystują wiedzę o uczniu, pomagają mu określać jego ścieżkę edukacyjną i zawodową, znają ścieżki edukacyjne, ofertę szkół, zasady rekrutacji, realizują zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego: ■ w oddziałach przedszkolnych – na zajęciach edukacyjnych prowadzonych zgodnie z przyjętymi programami wychowania przedszkolnego ■ w klasach I-VI – na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, ■ w klasach VII - VIII – na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego – na zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego ■ na zajęciach związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno - pedagogicznej, ■ na zajęciach z nauczycielem wychowawcą opiekującym się oddziałem, ■ w ramach wizyt zawodoznawczych, które mają na celu poznanie przez dzieci i uczniów środowiska pracy w wybranych zawodach, wspierają rodziców w procesie doradczym, udzielają informacji, kierują do specjalistów, włączają partnerów w proces preorientacji, orientacji i doradztwa zawodowego w szkole.	znają mocne i słabe strony swojego dziecka, są zaangażowani i przygotowani do pełnienia roli "pierwszych doradców", znają czynniki ważne przy wyborze szkoły i zawodu, znają ścieżki edukacyjne, ofertę szkół, zasady rekrutacji, wiedzą, gdzie szukać pomocy dla swoich dzieci angażują się w pracę doradczą szkoły (np. prezentują swoje zawody, zakłady pracy, współorganizują wyjścia tematyczne w zakresie zdobywania informacji o zawodach).

5. Działania

Adresatami działań podejmowanych w ramach doradztwa zawodowego są: uczniowie, nauczyciele i rodzice.

Uczniów	Nauczycieli	Rodziców
udzielanie porad i konsultacji indywidualnych; prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami: poznawanie własnych zasobów; świat zawodów i rynek pracy; rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie; planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno - zawodowych; pomaganie uczniom w przygotowywaniu teczek "portfolio"; aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych; określanie potencjału edukacyjno - zawodowego; prowadzenie kół zainteresowań; organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy; stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne; umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych; informowanie o ofercie kształcenia w szkołach programowo wyższych; umożliwienie udziału w spotkaniach z absolwentami szkoły (prezentacje ścieżek rozwoju edukacyjno - zawodowego); organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów; organizowanie spotkań z inspirującymi osobami (pasjonatami, autorami innowacyjnych rozwiązań - młodymi ludźmi, którzy odnieśli sukces zawodowy); organizowanie wycieczek zawodoznawczych; umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno - zawodowej poprzez strony internetowe szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne, e-dziennik; organizowanie zajęć w świetlicy związanych z orientacją zawodową, organizowanie kącików zawodoznawczych, np. w świetlicy szkolnej, w salach edukacji wczesnoszkolnej; organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym, np. konkursy, festiwale czy prezentacje zawodów; udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych; prowadzenie projektów edukacyjnych tematycznie powiązanych z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym	umożliwienie udziału w szkoleniach i kursach z zakresu doradztwa zawodowego; prowadzenie lekcji otwartych; szkoleniowe posiedzenia rady pedagogicznej; inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji rynku pracy; organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy; udostępnianie zasobów z obszaru doradztwa zawodowego; wspieranie w realizacji zadań doradztwa zawodowego.	organizowanie spotkań informacyjno - doradczych w szkole; inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji działających na rynku pracy; organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy; prowadzenie konsultacji dotyczących decyzji edukacyjno - zawodowych uczniów; informowanie o targach edukacyjnych; udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych (między innymi poprzez: biblioteczkę publikacji, stronę www szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne, e-dziennik); włączanie rodziców w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.

6. Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym w szkole:

Dyrektor:

• odpowiada za organizację działań związanych z preorientacją, orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
• współpracuje z nauczycielami w celu realizacji „Programu realizacji WSDZ”;
• wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu preorientacji, orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego w szkole a instytucjami zewnętrznymi;
• zapewnia warunki do realizowania w szkole zajęć w ramach preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• organizuje w szkole wspomaganie realizacji działań z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na celu poprawę jakości pracy placówki w tym obszarze.

Nauczyciel koordynator doradztwa zawodowego w szkole:

• systematycznie diagnozuje-zapotrzebowanie uczniów i słuchaczy na działania związane z realizacją doradztwa zawodowego;
• współpracuje z nauczycielem – doradcą zawodowym, który prowadzi zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy;
• opracowuje we współpracy z innymi nauczycielami „Program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego” oraz koordynuje jego realizację;
• wspiera nauczycieli, w tym nauczycieli wychowawców opiekujących się oddziałami, psychologów lub pedagogów, w zakresie realizacji działań określonych w „Programie realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego”;
• koordynuje działalność informacyjno-doradczą realizowaną przez szkołę, w tym gromadzenie, aktualizację i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia.

Wychowawcy:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi doradztwa zawodowego;
• włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego;
• realizują tematy związane z doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
• wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
• współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
• współpracują z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej):

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
• przygotowują uczniów do udziału w konkursach np. zawodoznawczych;
• organizują w sali edukacji wczesnoszkolnej kąciki zawodoznawcze;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Specjaliści:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• włączają treści z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów;
• współpracują z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
• włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty);
• współpracują z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele-wychowawcy w świetlicy szkolnej:

• włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• organizują w sali kąciki zawodoznawcze;
• rozpoznają i wspierają w rozwoju zdolności i uzdolnienia uczniów;
• wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;

Nauczyciel-bibliotekarz:

• współpracuje z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z preorientacją, orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
• opracowuje, aktualizuje i udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego;
• włącza się w organizowane przez szkołę i instytucje zewnętrzne wydarzenia z zakresu doradztwa zawodowego.

Inne osoby zatrudnione w szkole – pielęgniarka:

• współpracuje z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z preorientacją, orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
• udziela informacji o kwestiach zdrowotnych ważnych w kontekście zawodów wybieranych przez uczniów;
• organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków – adekwatnych do zawodów wybieranych przez uczniów.

7. Partnerzy

Działania w zakresie współpracy z instytucjami w ramach realizacji działań z doradztwa zawodowego uwzględniają specyfikę szkoły, jej potrzeby i możliwości oraz lokalne otoczenie społeczno – gospodarcze. Szkoła nawiązuje kontakty, tworzy sieć współpracy z podmiotami, które angażują się w działania. Naszymi sojusznikami, wspierającymi działania w zakresie doradztwa zawodowego są:

1. Poradnie Psychologiczno – Pedagogiczne,
2. Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli,
3. Biblioteka Pedagogiczna,
4. Szkoły programowo wyższe,
5. Centrum Kształcenia Praktycznego,
6. Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP,
7. Lokalni oraz regionalni pracodawcy,
8. Kuratorium Oświaty,
9. Urząd Miasta Ostrołęki,
10. Muzeum Kultury Kurpiowskiej,
11. Ośrodek Rozwoju Edukacji,
12. Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.

8. Ewaluacja

Ewaluacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego będzie prowadzona w taki sposób, aby dostosować działania terenie szkoły do oczekiwań i potrzeb uczniów oraz rodziców.

Okresowe spotkania osób realizujących działania związane z doradztwem zawodowym w szkole, w tym orientacji zawodowej będą m.in. skuteczności podejmowanych działań oraz okresową ocenę realizacji celów szczegółowych zawartych w programie.

Szkoła dołoży wszelkich starań, aby na zakończenie każdego etapu kształcenia (klasy III, VI, VIII) dokonać oceny realnego wpływu na ucznia podjętych działań w zakresie: planowania własnego rozwoju i podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych, informacji edukacyjno-zawodowych, informacji dotyczących rynku pracy, informacji dotyczących samopoznania. W tym celu wykorzystane zostaną następujące metody zbierania danych: ankieta lub sfokusowany wywiad, analiza dokumentacji, analiza wytworów dzieci.