Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego

1. Podstawa prawna

  1. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2018 r., poz. 996)
  2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. 2018 poz. 1675)
  3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. 2017 poz. 703)
  4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017 poz. 1591 z późn. zm.)

2. Założenia

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w szkole obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru dalszej drogi kształcenia i wyboru zawodu. WSDZ zakłada, że:

  • wybór zawodu jest procesem rozwojowym i stanowiącym sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia;
  • na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza na temat zawodów, ścieżek edukacyjnych i rynku pracy;
  • na wybór zawodu wpływają głównie cechy osobowościowe jednostki (temperament, charakter, poziom inteligencji, zainteresowania, zdolności), umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości i normy, czynniki emocjonalne, zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ rodziny, aktywność własna jednostki;
  • preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się w toku życia człowieka;
  • działania w ramach WSDZ muszą być systematyczne, zaplanowane i realizowane wg harmonogramu pracy szkoły;
  • WSDZ obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i nauczycielami (Radą Pedagogiczną);
  • WSDZ ma charakter planowych działań ogółu nauczycieli, dzięki czemu wszelkie działania szkoły mają spójny charakter.

3. Cele ogólne

Celem działań podejmowanych przez szkołę w ramach doradztwa zawodowego jest wspieranie uczniów w procesie podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych.

Celem działań podejmowanych w oddziałach przedszkolnych w szkole, w ramach preorientacji zawodowej, jest wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami oraz pobudzanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień.

Celem działań podejmowanych w klasach I-VI, w ramach orientacji zawodowej, jest zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami, kształtowanie pozytywnych postaw wobec pracy i edukacji oraz pobudzanie, rozpoznawanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień.

Celem działań w zakresie doradztwa zawodowego w klasach VII i VIII jest wspieranie uczniów w procesie przygotowania ich do świadomego i samodzielnego wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu, z uwzględnieniem ich zainteresowań, uzdolnień i predyspozycji zawodowych oraz informacji na temat systemu edukacji i rynku pracy.

4. Cele szczegółowe

UczniowieNauczycieleRodzice
  • potrafią określić swój potencjał (predyspozycje, mocne strony i ograniczenia, zainteresowania, uzdolnienia),
  • wiedzą jak rozwijać swoje zainteresowania, pasje i talenty,
  • posiadają informacje o zawodach, ofercie edukacyjnej i rynku pracy,
  • znają przeciwwskazania zdrowotne do wyboru szkoły,
  • rozwijają umiejętność podejmowania decyzji w oparciu o wiedzę o swoich zasobach,
  • znają czynniki trafnego wyboru szkoły i zawodu,
  • rozwijają umiejętności pracy zespołowej oraz kształtowania właściwych relacji społecznych,
  • prezentują postawę szacunku do pracy,
  • mają motywację do działań na rzecz środowiska szkolnego i lokalnego.
  • potrafią diagnozować potrzeby i zasoby uczniów,
  • umożliwiają rozwój talentów, zainteresowań, zdolności i predyspozycji uczniów,
  • wykorzystują wiedzę o uczniu, pomagają mu określać jego ścieżkę edukacyjną i zawodową,
  • znają ścieżki edukacyjne, ofertę szkół, zasady rekrutacji,
  • realizują zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego:
    ■ w oddziałach przedszkolnych
    – na zajęciach edukacyjnych prowadzonych zgodnie z przyjętymi programami wychowania przedszkolnego
    ■ w klasach I-VI
    – na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego,
    ■ w klasach VII - VIII
    – na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego
    – na zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego
    ■ na zajęciach związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno - pedagogicznej,
    ■ na zajęciach z nauczycielem wychowawcą opiekującym się oddziałem,
    ■ w ramach wizyt zawodoznawczych, które mają na celu poznanie przez dzieci i uczniów środowiska pracy w wybranych zawodach,
  • wspierają rodziców w procesie doradczym, udzielają informacji, kierują do specjalistów,
  • włączają partnerów w proces preorientacji, orientacji i doradztwa zawodowego w szkole.
  • znają mocne i słabe strony swojego dziecka,
  • są zaangażowani i przygotowani do pełnienia roli "pierwszych doradców",
  • znają czynniki ważne przy wyborze szkoły i zawodu,
  • znają ścieżki edukacyjne, ofertę szkół, zasady rekrutacji,
  • wiedzą, gdzie szukać pomocy dla swoich dzieci
  • angażują się w pracę doradczą szkoły (np. prezentują swoje zawody, zakłady pracy, współorganizują wyjścia tematyczne w zakresie zdobywania informacji o zawodach).

5. Działania

Adresatami działań podejmowanych w ramach doradztwa zawodowego są: uczniowie, nauczyciele i rodzice.

UczniówNauczycieliRodziców
  • udzielanie porad i konsultacji indywidualnych;
  • prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami: poznawanie własnych zasobów; świat zawodów i rynek pracy; rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie; planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno - zawodowych;
  • pomaganie uczniom w przygotowywaniu teczek "portfolio";
  • aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych;
  • określanie potencjału edukacyjno - zawodowego;
  • prowadzenie kół zainteresowań;
  • organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
  • stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne;
  • umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych;
  • informowanie o ofercie kształcenia w szkołach programowo wyższych;
  • umożliwienie udziału w spotkaniach z absolwentami szkoły (prezentacje ścieżek rozwoju edukacyjno - zawodowego);
  • organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów;
  • organizowanie spotkań z inspirującymi osobami (pasjonatami, autorami innowacyjnych rozwiązań - młodymi ludźmi, którzy odnieśli sukces zawodowy);
  • organizowanie wycieczek zawodoznawczych;
  • umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno - zawodowej poprzez strony internetowe szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne, e-dziennik;
  • organizowanie zajęć w świetlicy związanych z orientacją zawodową,
  • organizowanie kącików zawodoznawczych, np. w świetlicy szkolnej, w salach edukacji wczesnoszkolnej;
  • organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym, np. konkursy, festiwale czy prezentacje zawodów;
  • udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych
  • e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych;
  • prowadzenie projektów edukacyjnych tematycznie powiązanych z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym
  • umożliwienie udziału w szkoleniach i kursach z zakresu doradztwa zawodowego;
  • prowadzenie lekcji otwartych;
  • szkoleniowe posiedzenia rady pedagogicznej;
  • inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
  • organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy;
  • udostępnianie zasobów z obszaru doradztwa zawodowego;
  • wspieranie w realizacji zadań doradztwa zawodowego.
  • organizowanie spotkań informacyjno - doradczych w szkole;
  • inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji działających na rynku pracy;
  • organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy;
  • prowadzenie konsultacji dotyczących decyzji edukacyjno - zawodowych uczniów;
  • informowanie o targach edukacyjnych;
  • udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych (między innymi poprzez: biblioteczkę publikacji, stronę www szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne, e-dziennik);
  • włączanie rodziców w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.

6. Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym w szkole:

Dyrektor:

  • odpowiada za organizację działań związanych z preorientacją, orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
  • współpracuje z nauczycielami w celu realizacji „Programu realizacji WSDZ”;
  • wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu preorientacji, orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego w szkole a instytucjami zewnętrznymi;
  • zapewnia warunki do realizowania w szkole zajęć w ramach preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
  • organizuje w szkole wspomaganie realizacji działań z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na celu poprawę jakości pracy placówki w tym obszarze.

Nauczyciel koordynator doradztwa zawodowego w szkole:

  • systematycznie diagnozuje-zapotrzebowanie uczniów i słuchaczy na działania związane z realizacją doradztwa zawodowego;
  • współpracuje z nauczycielem – doradcą zawodowym, który prowadzi zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy;
  • opracowuje we współpracy z innymi nauczycielami „Program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego” oraz koordynuje jego realizację;
  • wspiera nauczycieli, w tym nauczycieli wychowawców opiekujących się oddziałami, psychologów lub pedagogów, w zakresie realizacji działań określonych w „Programie realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego”;
  • koordynuje działalność informacyjno-doradczą realizowaną przez szkołę, w tym gromadzenie, aktualizację i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia.

Wychowawcy:

  • określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
  • eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi doradztwa zawodowego;
  • włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego;
  • realizują tematy związane z doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
  • wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
  • współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
  • współpracują z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej):

  • określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
  • eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
  • współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
  • przygotowują uczniów do udziału w konkursach np. zawodoznawczych;
  • organizują w sali edukacji wczesnoszkolnej kąciki zawodoznawcze;
  • współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Specjaliści:

  • określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
  • włączają treści z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów;
  • współpracują z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
  • włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty);
  • współpracują z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele-wychowawcy w świetlicy szkolnej:

  • włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
  • organizują w sali kąciki zawodoznawcze;
  • rozpoznają i wspierają w rozwoju zdolności i uzdolnienia uczniów;
  • wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;

Nauczyciel-bibliotekarz:

  • współpracuje z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z preorientacją, orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
  • opracowuje, aktualizuje i udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego;
  • włącza się w organizowane przez szkołę i instytucje zewnętrzne wydarzenia z zakresu doradztwa zawodowego.

Inne osoby zatrudnione w szkole – pielęgniarka:

  • współpracuje z nauczycielem – doradcą zawodowym oraz nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z preorientacją, orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
  • udziela informacji o kwestiach zdrowotnych ważnych w kontekście zawodów wybieranych przez uczniów;
  • organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków – adekwatnych do zawodów wybieranych przez uczniów.

7. Partnerzy

Działania w zakresie współpracy z instytucjami w ramach realizacji działań z doradztwa zawodowego uwzględniają specyfikę szkoły, jej potrzeby i możliwości oraz lokalne otoczenie społeczno – gospodarcze. Szkoła nawiązuje kontakty, tworzy sieć współpracy z podmiotami, które angażują się w działania. Naszymi sojusznikami, wspierającymi działania w zakresie doradztwa zawodowego są:

  1. Poradnie Psychologiczno – Pedagogiczne,
  2. Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli,
  3. Biblioteka Pedagogiczna,
  4. Szkoły programowo wyższe,
  5. Centrum Kształcenia Praktycznego,
  6. Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP,
  7. Lokalni oraz regionalni pracodawcy,
  8. Kuratorium Oświaty,
  9. Urząd Miasta Ostrołęki,
  10. Muzeum Kultury Kurpiowskiej,
  11. Ośrodek Rozwoju Edukacji,
  12. Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.

8. Ewaluacja

Ewaluacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego będzie prowadzona w taki sposób, aby dostosować działania terenie szkoły do oczekiwań i potrzeb uczniów oraz rodziców.

Okresowe spotkania osób realizujących działania związane z doradztwem zawodowym w szkole, w tym orientacji zawodowej będą m.in. skuteczności podejmowanych działań oraz okresową ocenę realizacji celów szczegółowych zawartych w programie.

Szkoła dołoży wszelkich starań, aby na zakończenie każdego etapu kształcenia (klasy III, VI, VIII) dokonać oceny realnego wpływu na ucznia podjętych działań w zakresie: planowania własnego rozwoju i podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych, informacji edukacyjno-zawodowych, informacji dotyczących rynku pracy, informacji dotyczących samopoznania. W tym celu wykorzystane zostaną następujące metody zbierania danych: ankieta lub sfokusowany wywiad, analiza dokumentacji, analiza wytworów dzieci.